رزوه رولینگ میلگرد چیست و چه انواعی دارد؟

در پروژه های عمرانی و صنعتی، ایجاد اتصالات مکانیکی مطمئن بین میلگردها یکی از چالش های حیاتی است. رزوه رولینگ به عنوان یک روش نوین و بدون براده برداری، توانسته جایگزین قابل اعتمادی برای روش های سنتی رزوه زنی شود. این فناوری با حفظ ساختار فلز و افزایش مقاومت اتصالات، نقشی کلیدی در افزایش دوام و ایمنی سازه ها ایفا می کند.

اما این سؤال برای بسیاری از مهندسان و مجریان پروژه مطرح است: رزوه رولینگ دقیقاً چگونه انجام می شود و چه تفاوت هایی میان روش های مختلف آن وجود دارد؟ اگر شما هم به دنبال پاسخی دقیق، تخصصی و قابل اتکا برای این پرسش ها هستید، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید. اطلاعاتی کاربردی و نکاتی فنی در انتظار شماست که می تواند مسیر اجرای صحیح و استاندارد رزوه میلگرد را هموارتر کند.

رزوه رولینگ میلگرد چیست؟

رزوه رولینگ یکی از روش های پیشرفته و صنعتی در ایجاد شیارهای رزوه دار روی قطعات فلزی مانند میلگرد، پیچ یا مهره است. در این فرآیند، بدون انجام براده برداری، رزوه ها به کمک قالب های فرم دهنده و تحت فشار بالا روی سطح قطعه فلزی شکل می گیرند. این ویژگی باعث می شود که ساختار فلز دست نخورده باقی بماند و مقاومت مکانیکی آن به طور کامل حفظ شود؛ موضوعی که در پروژه های عمرانی و سازه های حساس اهمیت ویژه ای دارد.

در مقایسه با روش هایی مانند تراشکاری، قلاویزکاری یا استروژن، روش رزوه رولینگ از سرعت، دقت و تکرارپذیری بسیار بالاتری برخوردار است و به همین دلیل، انتخاب اول در تولید انبوه و پروژه های صنعتی محسوب می شود.

دستگاه های رزوه رولینگ قابلیت رزوه زنی بر سطوح داخلی (مثل مهره) و خارجی (مثل میلگرد و پیچ) را در ابعاد ۶ تا ۱۰۰ میلی متر و با تناژهای مختلف دارند. همچنین این دستگاه ها امکان کار روی گریدها و شکل های متنوعی از قطعات، اعم از استوانه ای یا تخت را فراهم می سازند.

انواع روش های رزوه رولینگ

در فرآیند رزوه رولینگ، بسته به نوع قطعه و کاربرد نهایی، از روش های مختلفی استفاده می شود. دو مورد از رایج ترین تکنیک ها، رزوه رولینگ دوتوپی و سه توپی هستند که به ویژه در تولید انبوه پیچ و اتصالات صنعتی کاربرد فراوانی دارند. روش دوتوپی بیشتر برای ساخت پیچ هایی با فرم های متنوع مانند شش گوش، هشت پر، مربعی، آلن، اتاقی و استادبولت به کار می رود؛ هرچند روش سه توپی نیز در همین دسته بندی قابل استفاده است و در موارد خاص تر دقت و توازن بیشتری ایجاد می کند.

علاوه بر آن، رزوه رولینگ اصطکاکی نیز یکی از روش های تخصصی برای تولید رزوه هایی با دقت بالا و ویژگی های خاص است. این روش در ساخت پیچ هایی با انتهای هزارخواره، رزوه های متقاطع یا رزوه های خودکار کاربرد دارد؛ به ویژه در مواردی که تلرانس لقی باید کاملاً تحت کنترل باشد.

برای اجرای صحیح این روش ها، گام رزوه، نوع زیرکار و میزان لقی مجاز، باید بر اساس استانداردهای دقیق بین المللی تعریف شده و در طراحی و تولید رعایت شوند. این دقت فنی، تضمین کننده کیفیت نهایی رزوه و استحکام اتصال در پروژه های صنعتی و سازه ای خواهد بود.

مزایا و کاربردهای رزوه رولینگ

رزوه رولینگ به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود، به یکی از روش های برتر در صنعت تبدیل شده است. سرعت تولید بالا (تا یک قطعه در هر ثانیه)، دقت زیاد و کیفیت یکنواخت رزوه ها از مهم ترین مزایای این روش به شمار می رود. برخلاف روش های سنتی، در رزوه رولینگ هیچ گونه براده برداری انجام نمی شود، که این موضوع نه تنها موجب صرفه جویی در مواد اولیه می شود، بلکه باعث حفظ ساختار مولکولی فلز نیز می گردد.

یکی از مزایای فنی مهم این روش، ایجاد خواب کریستالی منظم در جهت پیچش است؛ ویژگی ای که موجب افزایش استحکام تسلیم، سختی و مقاومت در برابر سایش می شود. همچنین فرآیند کاملاً اتوماتیک این روش، امکان تولید انبوه و یکنواخت را برای انواع رزوه ها از جمله رزوه روی مفتول آجدار فراهم می کند.

در زمینه کاربرد، رزوه رولینگ در طیف وسیعی از پروژه ها و صنایع مورد استفاده قرار می گیرد؛ از جمله:

• رزوه زنی لوله های آب و گاز
• اجرای رزوه بر روی میلگردها
• تولید انواع پیچ های دنده کبریتی در طول های مختلف
• ساخت پیچ های چند راهه و چپ دنده مورد استفاده در جک های صنعتی، آسانسور و ماشین آلات کارگاهی

فرآیند اجرای رزوه میلگرد چگونه است؟

برای ایجاد رزوه روی میلگرد، ابتدا میلگرد خام به دستگاه رزوه رولینگ میلگرد وارد می شود. در این دستگاه، عملیات نورد سرد توسط غلتک های مخصوص انجام می گیرد و فشار قالب ها، رزوه هایی دقیق و منظم را بدون براده برداری بر سطح میلگرد ایجاد می کند. پس از اتمام فرآیند، میلگرد رزوه دار با دندانه هایی کاملاً مشخص از دستگاه خارج می شود؛ دندانه هایی که نقش کلیدی در اتصال مکانیکی با کوپلر میلگرد ایفا می کنند.

یکی از نکات حیاتی در این فرایند، استفاده از میلگردهایی با برش دقیق و سطح مقطع گرد و سالم است. هرگونه له شدگی یا تیزی در سر میلگرد، نه تنها کیفیت رزوه را پایین می آورد، بلکه می تواند به قطعات حساس دستگاه رولینگ نیز آسیب برساند. بنابراین، رعایت اصول آماده سازی اولیه نقش مهمی در تضمین کیفیت نهایی رزوه و دوام تجهیزات صنعتی دارد.

انواع میلگرد رزوه شده در روش رزوه رولینگ

فرآیند رزوه رولینگ میلگرد می تواند به دو شیوه  اصلی انجام شود که هرکدام مزایا و ویژگی های خاص خود را دارند:

۱. روش ریب پیلینگ (Rib Peeling)

این روش که بیش از دو دهه است در ایران مورد استفاده قرار می گیرد، یکی از رایج ترین شیوه های اجرای رزوه بر میلگردهای آجدار محسوب می شود. در این فرآیند، دستگاه رزوه رولینگ ابتدا آج های سطح میلگرد را به صورت مکانیکی تراشیده و سپس با استفاده از قالب های مخصوص، عملیات نورد سرد را بر روی هسته ی فلز انجام می دهد.
براده های حاصل از تراش آج ها در این روش به عنوان دورریز شناخته می شوند، و اگرچه این روش عملکرد مناسبی دارد، اما بخشی از مواد میلگرد را از بین می برد و ممکن است موجب کاهش اندک در جرم نهایی قطعه شود.

۲. روش دایرکت (Direct Thread Rolling)

در این روش که به مراتب جدیدتر و پیشرفته تر از روش ریب پیلینگ است، عملیات رزوه زنی بدون تراش آج انجام می شود. دستگاه های رزوه رولینگ دایرکت، به جای تراشیدن آج، آن را به داخل سطح میلگرد پرس می کنند. این کار باعث می شود که در فرآیند نورد، نه تنها هسته بلکه جرم آج نیز در شکل گیری رزوه نقش داشته باشد.

مزیت مهم این روش، عدم ایجاد دورریز و حفظ کامل جرم میلگرد است که منجر به مقاومت بالاتر و بهره وری بیشتر در اتصال مکانیکی می شود. روش دایرکت، به ویژه برای پروژه هایی که دقت، استحکام و صرفه جویی در مواد اهمیت دارد، یک گزینه ایده آل به شمار می آید.

با حفظ لحن تحلیلی، رعایت سئو و ساختار حرفه ای در قالب #سبک_استاد، این بخش به شکل زیر بازنویسی شد:

کدام روش رزوه میلگرد مناسب تر است؟

با وجود توضیحاتی که درباره روش های مختلف رزوه رولینگ ارائه شد، این سؤال پیش می آید که در نهایت کدام روش عملکرد بهتری دارد؟ واقعیت این است که پاسخ قطعی برای همه پروژه ها وجود ندارد؛ انتخاب روش رزوه میلگرد باید بر اساس نوع سازه، الزامات فنی، حساسیت پروژه و بودجه در دسترس انجام شود.

برای مثال، در پروژه هایی مانند بیمارستان ها، برج های بلند یا سازه های مقاوم در برابر زلزله، که مقاومت مکانیکی اتصالات در اولویت است، استفاده از روش دایرکت توصیه می شود. در مقابل، در پروژه های معمولی یا کم حساسیت، روش ریب پیلینگ نیز می تواند گزینه ای اقتصادی و مناسب باشد.

مقایسه خلاصه  بین این دو روش را در جدول زیر مشاهده می کنید:

رزوه رولینگ با دستگاه های پیشرفته کوپلرسازان

در اجرای اصولی رزوه رولینگ، کیفیت دستگاه های مورد استفاده نقش تعیین کننده ای در دقت، سرعت و استحکام نهایی رزوه دارد. شرکت کوپلرسازان با بهره گیری از نسل جدید دستگاه های رزوه زن میلگرد با تکنولوژی رولینگ مستقیم (دایرکت)، امکان اجرای رزوه بر روی میلگردهای آجدار را با کمترین دورریز و بیشترین مقاومت مکانیکی فراهم کرده است. این دستگاه ها قابلیت رزوه زنی در قطرهای مختلف و در پروژه های سبک تا فوق سنگین را دارا هستند و با رعایت الزامات آیین نامه ای، به ویژه در پروژه های حساس عمرانی، عملکردی ایمن و مطمئن ارائه می دهند.

اگر به دنبال رزوه زنی میلگرد به صورت تخصصی و مطابق با استانداردهای روز هستید، خدمات رزوه میلگرد در محل پروژه توسط تیم کوپلرسازان می تواند انتخابی مطمئن و مقرون به صرفه برای شما باشد.

جمع بندی

رزوه رولینگ، به عنوان یکی از بهینه ترین روش های رزوه زنی در صنعت ساخت وساز، نقش مهمی در ایجاد اتصالات مکانیکی مقاوم و استاندارد ایفا می کند. این روش با حذف براده برداری، حفظ ساختار فلز و امکان رزوه زنی بر میلگردهای آجدار، گزینه ای مطمئن برای پروژه های عمرانی به شمار می رود. انتخاب میان روش های ریب پیلینگ و دایرکت نیز بسته به شرایط فنی، حساسیت سازه و الزامات پروژه صورت می گیرد.

با توجه به اهمیت کیفیت رزوه در اتصال میلگردها، استفاده از دستگاه های مدرن و خدمات تخصصی مانند آنچه شرکت کوپلرسازان ارائه می دهد، تضمین کننده ی دقت، استحکام و سرعت اجرای پروژه خواهد بود. بهره گیری از این تکنولوژی نه تنها باعث صرفه جویی در هزینه و زمان می شود، بلکه سطح ایمنی سازه را نیز به شکل محسوسی افزایش می دهد.